نکاتی زیبا و خواندنی درباره نماز

در آيه 58 سوره نور قرآن به نونهالانى كه هنوز به تكليف نرسيده اند مى فرمايد: هرگاه خواستيد وارد اتاق والدين شويد، در سه وقت با اجازه وارد شويد: اوّل : قبل از نماز صبح ، دوّم : بعد از نماز عشا وسوّم : هنگام ظهر كه انسان معمولا لباس هاى خود را براى استراحت در مى آورد.
در اين آيه زمان بندى اجازه فرزندان ، براساس نماز صبح و عشاء شده است .
چه زيباست ساعات جلسات ما نيز چنين باشد، مثلا ملاقات ما بعد از نماز مغرب يا عشا ياقبل از نماز ظهر، تا با تكرار زمان ، فرهنگ نماز را در جامعه شايع تر سازيم .

نماز، وسيله محو گناهان
قرآن ، در كنار فرمان نماز، مى فرمايد:
((انّ الحسنات يذهبن السّيّئات ))(سوره مبارکه هود، آيه 114 .)
همانا كارهاى نيك ، گناهان را محو مى كند و از بين مى برد.
حضرت على عليه السّلام مى فرمايد: اگر بعد از گناه ، دو ركعت نماز خوانده و از خداوند، عافيت درخواست شود، اثر آن گناه محو مى شود.(نهج البلاغه ، حكمت 299 .)
از رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله نيز روايت شده است : گناهانى كه ميان دو نماز واقع مى شود، مورد عفو قرار مى گيرد.(شرح ابن ابى الحديد، ج 10 ص 206 .)
آرى گناه كه در اثر غفلت از ياد خدا سر مى زند، با نماز و عبادت كه مايه انس و ارتباط با خداوند است ، زدوده مى شود و مغفرت ، جاى معصيت را مى گيرد.

نماز و ياد حسين عليه السّلام
بهترين چيزى كه سجده بر آن سفارش شده ، خاك كربلا و تربت امام حسين عليه السّلام است . امام صادق عليه السّلام هنگام سجده پيشانى مقدّسش را بر خاك كربلا مى گذاشت . براى همراه داشتن تسبيح تربت امام حسين نيز رواياتى وارد شده است تا آنجا كه همراه داشتن آن مثل گفتن سبحان اللّه است و سجده بر مهر آن سبب كنار رفتن پرده ها و قرب بيشتر به ذات مقدّس خداوند است .(وسائل ، ج 3 ص 608 .)
نماز و ياد پيامبر صلّى اللّه عليه و آله
در هر دو ركعت نماز، يك تشهد مى خوانيم كه در آن به يگانگى خداوند و رسالت حضرت محمّد صلّى اللّه عليه و آله اقرار مى كنيم .
هر روز در پنج وقت اين اقرار و اعتراف به توحيد و نبوّت لازم است تا انسان راه را گم نكند، مكتب و صاحب آن را فراموش نكند، بر او صلوات بفرستد و در اين اقرار و صلوات در رديف خداوند و فرشتگان قرار بگيرد. زيرا قرآن مى فرمايد:((انّ اللّه و ملائكته يصلّون على النبى ))(سوره مبارکه احزاب ، 52.) خدا و ملائكه بر پيامبرش صلوات مى فرستند، پس چرا ما نفرستيم ؟ مگر او ما را نجات نداد؟ سلام بر پيامبر اسلام كه ما را نجات داد.
نماز، روح انسان را بيمه مى كند
در سوره معارج مى خوانيم : ((اذا مسّه الشّر جزوعا و اذا مسّه الخير مَنوعا الاّ المصلّين الّذينهم على صلواتهم دائمون ))(سوره مبارکه معارج ، 20 - 22.)
انسان در برابر تلخى ها و شرور بى صبر است و در برابر لذّت ها و خوبى ها تنگ نظر و بخيل ، مگر نمازگزارانى كه نسبت به انجام آن هميشه مراقبند.
آرى ارتباط دائمى با قدرت بى نهايت ، به انسان قدرت مى دهد، روحيّه توكّل را بالا برده و انسان را موجودى شكست ناپذير مى سازد.
ناگفته پيداست كه اين آثار براى نماز پيوسته و همراه با توجّه است ، نه نمازهاى غافلانه و موسمى .

نماز و مردم
اصل در نماز، به جماعت خواندن است .
در نمازجماعت ، با مردم ، در مردم و از مردم بودن مطرح است ، در كنار مردم بدون هيچ گونه امتياز، از هر نژاد و اقليم و در هر شرايط اقتصادى .
نمازجماعت بدون امام نمى شود، چنانكه جامعه بدون رهبر نمى شود. امام براى همه مردم به طور يكسان امام است ، نه براى گروه خاص . فقير و غنى و زشت و زيبا در كنار هم قرار مى گيرند، بايد امتيازات پوچ با نماز جماعت از جامعه حذف شود، اگر امام در نماز اشتباه كرد مردم به او هشدار مى دهند، يعنى در نظام اسلامى امام وامّت بايد مراقب يكديگر باشند.
امام جماعت بايد مراعات ضعيف ترين مردم را بكند و نماز را طول ندهد و اين خود درسى است كه مسئولين بايد در برنامه ريزى ها و حركت ها توجّه به همه اقشار داشته باشند. در نماز جماعت مردم نبايد از امام جلو بيفتند و اين درس ديگرى است كه نشانه نظام و ادب مى باشد. اگر از امام جماعت گناه بزرگى سر زد و مردم فهميدند، بايد كنار رود. يعنى مردم و جامعه را نبايد بدست فاسق سپرد.
در نمازجماعت همه با هم به خاك افتاده و سجده مى كنيم آرى بايد همه با هم باشيم .
در نماز جماعت همه مردم مى توانند با كسب علم و تقوى و محبوبيّت امام شوند، پيشنمازى ارث كسى نيست ، هر كسى در كمالات برتر شد در جامعه آقاست .

نماز و نظافت
اوّلين واجب هر مسلمان به هنگام صبح و برخاستن از خواب ، وضو گرفتن و شستن دست و صورت است و اين عمل كه در طول روز براى هر نماز تكرار مى شود، مايه نظافت و شادابى نمازگزار مى گردد.
نمازگزار بايد لباس و بدنش پاك باشد، اگر ذرّه اى آلودگى و نجاست به بدن يا لباس او باشد، نمازش باطل است . (غير از بعضى موارد استثنايى )
نمازگزارى كه مى داند هر ركعت نماز با مسواك ، برابر با هفتاد ركعت است مسواك را ترك نمى كند.
نمازگزارى كه مى داند با حال جنابت نمازش باطل است ، به فكر غسل مى افتد و غسل او را به فكر ساختن حمّام مى اندازد و وجود حمام رابطه او را با شستشو زياد مى كند.

نماز و انتخاب دوست
در حديث است : يكى از بركات مسجد و نماز، پيدا كردن دوست خوب است .( بحار، ج 83، ص 351.)
انسان در زندگى اجتماعى خود نياز به دوست دارد و نقش مثبت يا منفى دوست در زندگى انسان بر كسى پوشيده نيست . مسجد بهترين مركز دوست يابى است .
كسانى كه به مسجد مى روند براى بندگى خدا مى روند. حيله ها و خودنمايى ها را كنار مى گذارندو انسان مى تواند در ميان مردم مسجد، دوست خود را انتخاب كند.
اگر شخصى اهل نماز نبود، چرا با او دوست شويم ؟ او كه با خدا قهر است ، با من نيز دوست نخواهد بود. او كه الطاف خدا را فراموش ‍ مى كند، خدمات مرا هم فراموش خواهد كرد. او كه با مؤ منين وفادار نيست ، چگونه اطمينان دارى با تو وفادار بماند؟
نماز و انتخاب همسر
در اسلام سفارش شده كه اگر كسى اهل مسجد و جماعت نيست و عملا به عبادت و وحدت و امّت ، بدون عذر پشت پا مى زند، او را بايكوت كنيد، او را به عنوان همسر خود انتخاب نكنيد. عمل به همين دستور مى تواند مساجد را پر كند، زيرا جوانان كه فهميدند رها كردن مسجد و مسلمين به قيمت طرد عملى آنان تمام مى شود هرگز مساجد را رها نخواهند كرد.
نماز و امداد به مردم
يكى از بركات نماز به خصوص در مساجد، امدادگرى است ، هميشه محرومان به مساجد روانه مى شدند و مشكلات خود را با مردم در ميان مى گذاشتند و در آن مكان مقدّس آن را حل مى كردند. سابقه اين كار از زمان رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله بوده است و قرآن صحنه اى را نقل مى كند كه فقيرى وارد مسجد شد و از مردم استمداد كرد. كسى به او توجّهى نكرد و فقير با ناله به خداوند حال خود را گفت . حضرت على عليه السّلام مشغول نماز بود به
فقير اشاره كرد و او جلو آمد و حضرت در حال ركوع انگشتر خود را به او داد، آيه نازل شد كه : رهبر شما فقط خداوند و پيامبرش و كسانى اند كه در حال ركوع انفاق و به فقرا رسيدگى مى كنند.
همين كه مردم آيه را شنيدند به مسجد آمدند تا ببينند اين آيه درباره چه كسى نازل شده است . فهميدند كه مورد آيه شخص على بن ابيطالب عليهما السّلام است .
به هر حال ، امدادرسانى به جبهه هاى جنگ و كمك به فقراء از مسجد و در سايه بركات نماز بوده و خواهد بود.
مسلمين از پايگاه مساجد به جبهه مى رفتند، انقلاب اسلامى ايران هم از مساجد شروع شد.
اجتماع مردم در مسجد بركاتى دارد كه با نوشتن چند سطر حقّ آن ادا نمى شود.
در قرآن بارها نماز و انفاق ، نماز و زكات ، نماز وقربانى ، در كنار هم آمده و در حديث هم مى خوانيم نماز كسى كه زكات ندهد قبول نيست .

برگرفته از كتاب يكصد و چهارده نكته درباره نماز تاليف : حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ محسن قرائتى